Việc ban hành nghị quyết này là rất cần thiết nhằm khôi phục niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp vào môi trường đầu tư kinh doanh. Nhưng quan trọng nhất vẫn là hiệu quả thực thi các giải pháp đã được đề ra.
Nhiều chỉ số được cải thiện
Tại hội nghị triển khai Nghị quyết 02/NQ-CP của Chính phủ được Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức vừa qua, các cơ quan quản lý, cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội ngành nghề và chuyên gia kinh tế đều đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ trong việc thúc đẩy, cải thiện môi trường kinh doanh thông qua việc ban hành nhiều văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các phiên họp Chính phủ thường kỳ hằng tháng…
Nhờ đó, môi trường kinh doanh đã thuận lợi hơn, thể hiện ở việc thực hiện thủ tục hành chính và nhiều tài liệu được đơn giản hóa, thời gian giải quyết thủ tục rút ngắn; phương thức thực hiện qua điện tử phổ biến hơn...
Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, để hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp phục hồi và phát triển, năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã kịp thời chỉ đạo, sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, cơ chế, chính sách theo thẩm quyền và quyết liệt triển khai nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn, khơi thông các điểm nghẽn thể chế cho doanh nghiệp.
Qua đó, kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, giải ngân vốn đầu tư công đạt kết quả tích cực. Kết quả này tạo đà phục hồi và phát triển cho khu vực tư nhân, đồng thời xếp hạng tín nhiệm quốc gia được cải thiện.
Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh CIEM dẫn chứng: Trong bảng xếp hạng của Việt Nam năm 2024, một số chỉ số xếp hạng trên toàn cầu đã được cải thiện. Cụ thể, xếp hạng trình độ phát triển thị trường của Việt Nam năm 2024 đứng thứ 59 toàn cầu và 11/39 nền kinh tế khu vực châu Á-Thái Bình Dương, tốt hơn đáng kể so với vị trí 72 toàn cầu trong năm 2023. Xếp hạng về Năng lực đổi mới sáng tạo cũng tăng 2 bậc từ vị trí 48 toàn cầu lên vị trí 46 trong năm 2023. Chỉ số Phát triển bền vững tuy chưa có cải thiện về thứ hạng nhưng điểm số đã tăng nhẹ từ 72,8 điểm năm 2022 lên 73,32 điểm trong năm 2023...
Những chuyển biến tích cực trong vấn đề này được Liên đoàn Công nghiệp và Thương mại Việt Nam (VCCI) ghi nhận. Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký VCCI chỉ ra nhiều quy định vướng mắc được kịp thời sửa đổi, điều kiện kinh doanh cũng đơn giản hơn, tinh thần phân cấp trong thực hiện thủ tục hành chính cũng mạnh mẽ hơn. Từ năm 2021-2023, các bộ, ngành, địa phương đã thực hiện cắt giảm, đơn giản hóa 2.483 quy định kinh doanh tại 201 văn bản quy phạm pháp luật; Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa 1.191 quy định kinh doanh tại 221 văn bản quy phạm pháp luật.
Sớm triển khai Nghị quyết vào cuộc sống
Tuy nhiên, theo VCCI, cải cách hành chính vẫn cần thực chất, hiệu quả hơn nữa khi nhiều đề xuất cắt giảm điều kiện kinh doanh vẫn thiếu tính đột phá, nhiều vướng mắc doanh nghiệp phản ánh nhưng chưa được xem xét, bên cạnh đó vẫn phát sinh thêm một số thủ tục mới gây khó khăn cho doanh nghiệp.
Trong báo cáo của CIEM cũng nhận định môi trường kinh doanh hiện nay còn nhiều thách thức. Đó là những rào cản về ngành nghề và điều kiện kinh doanh đang cản trở hoạt động và làm tăng chi phí tuân thủ, làm giảm động lực đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp. Cải cách công tác quản lý, kiểm tra chuyên ngành đã chững lại từ năm 2019, mặc dù nội dung này có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động xuất nhập khẩu và khai thác lợi thế của các hiệp định thương mại tự do.
Bên cạnh đó, theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương, số lượng dịch vụ công trực tuyến đã cải thiện mạnh mẽ nhưng trong thực tế, quá trình thực thi vẫn còn mang tính hình thức; nỗ lực cải cách ở một số địa phương chưa rõ nét, còn mang tính hình thức, chưa thực sự bám sát thực tiễn doanh nghiệp...
Trong bối cảnh đó, TS Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng CIEM cho rằng, việc ban hành Nghị quyết 02/NQ-CP mang theo thông điệp cải thiện môi trường kinh doanh là nhiệm vụ trọng tâm ưu tiên, thể hiện mức độ quan tâm và đồng hành của Chính phủ với cộng đồng doanh nghiệp, được kỳ vọng góp phần củng cố niềm tin của nhà đầu tư, doanh nghiệp; khơi dậy động lực, tinh thần kinh doanh, góp phần thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế.
Từ thực tiễn hoạt động sản xuất, kinh doanh, các doanh nghiệp mong chờ Nghị quyết 02/NQ-CP được triển khai mạnh mẽ, thực chất và có hiệu quả để sớm tháo gỡ những khó khăn doanh nghiệp đang phải đối mặt.
Hiệp hội Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) kiến nghị các cơ quan quản lý cần sớm có các hướng dẫn cụ thể để triển khai Nghị quyết vào cuộc sống. Đơn cử, về vấn đề thực hiện trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR), các chỉ đạo tại Nghị quyết 02/NQ-CP nêu rõ, doanh nghiệp được thực hiện kết hợp cả hình thức tự tái chế và nộp tiền hỗ trợ tái chế trong cùng năm cho cùng một loại bao bì, sản phẩm thải bỏ; nộp đóng góp tái chế trên cơ sở quyết toán theo số lượng thực tế khi kết thúc năm và thời hạn nộp đến hết quý I của năm tiếp theo; các cơ quan quản lý có trách nhiệm nghiên cứu, đề xuất chính sách ưu đãi đối với bao bì thân thiện với môi trường hoặc sử dụng vật liệu tái chế... Tuy nhiên đến thời điểm này vẫn chưa hướng dẫn thực hiện nhằm tháo gỡ các vướng mắc về EPR cho doanh nghiệp như tinh thần quyết liệt của Chính phủ.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Duy Đông đề nghị các bộ, ngành, địa phương chưa ban hành chương trình, kế hoạch hành động triển khai thực hiện Nghị quyết 02/NQ-CP khẩn trương ban hành ngay và gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Văn phòng Chính phủ để tổng hợp, báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Trong đó cần xác định cụ thể mục tiêu, nhiệm vụ và lộ trình thực hiện; phân công trách nhiệm rõ ràng… Về phía các hiệp hội doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và cộng đồng doanh nghiệp cần chủ động, tích cực tham gia phản biện, đóng góp chính sách. Bộ Kế hoạch và Đầu tư cam kết sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và các bên liên quan thúc đẩy các nỗ lực cải cách thể chế, tạo lập môi trường kinh doanh thông thoáng, thuận lợi, an toàn nhằm tạo sự chuyển biến nhanh trong phục hồi và phát triển kinh tế.